Vragen en antwoorden

Wat houdt afkoop in?

Diegene die volgens de Wet bodembescherming (Wbb) verantwoordelijk is voor het saneren van de verontreiniging (probleemhebber) in het grondwater, kan kiezen uit twee mogelijkheden:

1. Gebiedsgerichte sanering: door een afkoopsom te betalen wordt de probleemhebber gevrijwaard van de verantwoordelijkheid om de verontreiniging te saneren. De verontreiniging wordt vervolgens gebiedsgericht beheerd. De provincie Noord-Holland neemt als beheerder van het gebied de aansprakelijkheid voor:

• De wettelijke verplichting om de verontreiniging in het grondwater te saneren.
• De publieksrechtelijke aansprakelijkheid als de verontreiniging in het grondwater zich buiten de perceelgrens van de bron verspreidt.
• Eventuele privaatrechtelijk verplichting wanneer de probleemhebber door een extra bijdrage aan de afkoopsom hiervan gevrijwaard wordt

2. Gevalsgericht: De probleemhebber zorgt er zelf voor dat de sanering wordt uitgevoerd volgens de Wbb en met goedkeuring van het bevoegd gezag.

In de onderstaande figuur is een samenvatting van de twee mogelijkheiden opgenomen.
Het saneren van een verontreiniging tot 5 meter diepte in de grond of grondwater zal de probleemhebber altijd zelf uit moeten voeren.

Wie is het bevoegd gezag?

Het bevoegd gezag is het bestuursorgaan dat bevoegd is besluiten te nemen of beschikkingen af te geven. Voor het gebiedsgericht grondwaterbeheer is dat voor het saneren van de verontreiniging  de provincie Noord-Holland die deze taak uitvoert in het kader van de Wet bodembescherming. De provincie heeft sinds 2016 haar bevoegd gezag taken uitbesteed aan de verschillende omgevingsdiensten in de provincie. Voor het Gooi is deze taak uitbesteed aan de Omgevingsdienst Flevoland, Gooi- en Vechtstreek (OFGV).
 

Wie kunnen gebruik maken van de afkoopregeling?

Eigenaren van percelen in beheergebied het Gooi met een bodemverontreiniging waarbij het grondwater dieper dan 5 meter verontreinigd is, kunnen kiezen voor de afkoop van hun aansprakelijkheid. Zowel overheden (gemeente, provincie, waterschap) als bedrijven en individuele  perceeleigenaren kunnen probleemhebber zijn van een vervuild perceel. Alleen binnen dit beheergebied is deze afkoopmogelijkheid geregeld.

De strategie voor afkoop is in maart 2015 vastgesteld door de Gedeputeerde Staten van de provincie Noord-Holland.
 

Waarom kiezen voor een afkoop?

De gebiedsgerichte aanpak van de verontreiniging biedt de mogelijkheid om de probleemhebber volledig te vrijwaren van de verantwoordelijkheid tot saneren, zowel privaat- als publiekrechtelijk.

• Een verklaring van vrijwaring maakt het perceel van de probleemhebber geschikt voor ontwikkeling en verkoop doordat de kopende of ontwikkelende partij niet  kan worden verplicht tot sanering.
• Afkoop van de verontreiniging is voordeliger dan zelf saneren, omdat:
  • De onderzoekskosten lager zijn doordat beperkt bodemonderzoek afdoende is bij een gebiedsgerichte aanpak.
  • Grootschalig beheer van clusters van verontreinigingen voordeliger is dan een gevalsgerichte aanpak.
• Door middel van afkoop draagt de probleemhebber bij aan het oplossen van de problematiek van verontreinigingen binnen het gebied. 

Hoe gaat afkoop in zijn werk?

Probleemhebbers van verontreinigingen binnen het beheergebied het Gooi worden door de provincie Noord-Holland, als beheerder van het grondwaterbeheer benaderd voor een informatief gesprek om de mogelijkheden voor het aanpakken van de sanering te bespreken. Wanneer wordt gekozen voor een afkoop volgt de probleemhebber een aantal stappen die resulteren  in afkoop van de verontreiniging en vrijwaring van verantwoordelijkheid tot sanering.

Afkooptraject

• Oriënterend gesprek: Een informatief gesprek waarin de provincie Noord-Hollland uitlegt welke mogelijkheden er zijn voor de aanpak van de verontreiniging. Daarnaast is dit een eerste kennismaking en kan de probleemeigenaar uitleggen wat de geschiedenis is van het ontstaan van de verontreiniging.
• Inhoudelijke gesprekken: Bij de keuze voor een afkoop stelt de provincie Noord-Holland een dossier op met alle beschikbare informatie over de verontreiniging. De inhoud van dit dossier stemt de Provincie af met de perceeleigenaar zodat beide partijen het eens zijn over de situatie en een gelijk informatieniveau hebben.
• Afkoopovereenkomst: Op basis van de beschikbare informatie doet Grondwaterbeheer het Gooi een voorstel voor een afkoopsom en wordt na instemming van beide partijen een  afkoopovereenkomst gemaakt en ondertekent.
• Ondertekening afkoopovereenkomst: Indien beide partijen akkoord zijn met de inhoud van de afkoopovereenkomst wordt overgegaan tot ondertekening.
• Betaling afkoopsom en vrijwaring: Na volledige betaling van de afkoopsom is de probleemhebber gevrijwaard van de verantwoordelijkheid om de verontreiniging te saneren. De verontreiniging wordt opgenomen in Grondwaterbeheer het Gooi.   

Hoe verloopt de aanpak van de verontreiniging na afkoop?

De afgekochte verontreiniging wordt opgenomen in Grondwaterbeheer het Gooi. De grondwaterkwaliteit van 20 tot 180 meter diepte, inclusief de verontreinigingen worden blijvend gevolgd. Wanneer de verontreiniging in de buurt komt van de drinkwaterwinningen, natuurgebieden of zwemwater, wordt er actief ingegrepen. Dit kan door bijvoorbeeld grondwater op te pompen en te zuiveren voordat het de drinkwaterwinning bereikt of door bacteriën in de bodem te injecteren die de verontreiniging aanpakken.